Metal Bükme Süreçlerinin Türleri
Sac metal bükme teknikleri, metalin istenilen şekillere dönüştürülmesi ortak amacını taşır, ancak çalışma prensipleri önemli ölçüde değişiklik gösterir. Bu yöntemleri ustaca uygulayabilmek, malzeme kalınlığı, bükme boyutları, eğrilik yarıçapı ve kullanım amacı gibi tümünün en uygun bükme sürecinin seçimini etkileyen temel faktörlerin anlaşılmasını gerektirir.
Aşağıdaki yöntemler sadece sac metalin nasıl büküleceğini değil, aynı zamanda optimal sonuçlar elde etmek için doğru tekniğin nasıl seçileceğini de göstermektedir. En yaygın sac metal bükme yöntemleri şunlardır:
V-Matris Bükme
Bu, çoğu bükme projesine uygulanabilen ve en yaygın olarak kullanılan bükme yöntemidir. Sac metalin istenen açıya göre şekillendirilmesi için bir zımba ve V şeklinde bir kalıp kullanır. İşlem sırasında, zımba sac metali V kalıba doğru iter.
Elde edilen büküm açısı, zımbanın kalıba ne kadar derine girdiğine bağlıdır. Bu yöntem, iş parçasının yeniden konumlandırılmadan bükülmesine izin vermesi nedeniyle basit ve verimlidir.
V kalıp bükme üç alt türe ayrılabilir:
Altta Tam Bitiş
Alt yapma (Bottoming), hava bükme ile benzerdir ancak temel bir farkı vardır: zımba, sacı die yüzeyleriyle tam temas edene kadar tamamen die içine zorlar. Bu yaklaşım, hava bükme ile ilişkili kusurların riskini azaltır.
Bu yöntem, deformasyonun tamamlanması ve parça forma verdikten sonra yerinde tutulması için ek kuvvet gerektirdiğinden daha yüksek tonaj gerektirir. Farklı V kalıp konfigürasyonlarıyla uyumludur.
Alt vurma yüksek doğruluk sağlar ve hassas tonaj kontrolü gerektirmez, bu da onu eski veya daha az hassas pres bükme makineleriyle kullanım için uygun hale getirir.
Madeni Para Basma
Paralama, sacı çok yüksek tonaj altında punson ve matris arasında sıkıştırmayı içerir. Bu, yaylanmanın minimum düzeyde olduğu son derece hassas bir büküm açısı elde edilmesine neden olur.
Paralama mükemmel doğruluk sunsa da diğer yöntemlere kıyasla daha yüksek tonaj gerektirir ve çevrim süreleri daha uzundur.
Hava Bükümü
Hava bükme (veya kısmi bükme), alt vurmaya veya paralamaya göre daha az doğrudur ancak basitliği ve kalıp esnekliği nedeniyle yaygın olarak kullanılır çünkü özel matrisler gerektirmez.
Dikkat çekici bir dezavantajı, hava bükmenin yaylanmaya daha açık olmasıdır.
Bu işlemde, punson sacın die açıklığı üzerinde iki noktaya kuvvet uygular. Sac die'nin altına temas etmediğinden, genellikle V-matrisli hava bükme için bir pres bükme makinesi kullanılır.
pres bükme makinesi, sac metal imalatında kullanılan, iş parçasını sıkıştırarak istenen kıvırma işlemini yapmak için bir zımba ve matris arasında kuvvet uygulayan bir makinedir.
Kaydırma bükme
Silindir bükme, sac metalleri eğri şekillere dönüştürmek için 2, 3 veya 4 silindir seti kullanır. En yaygın düzenek, üst silindirin ayarlanabilir olduğu ve alttaki iki silindirin sabit olduğu 3 silindirli piramit yapılandırmadır.
Sac, üst silindir ile iki sabit silindir arasına sokulur. Silindirler döndükçe sacı tutarken, ayarlanabilir silindir istenen eğriliği elde etmek üzere aşağı doğru baskı uygular. 4 silindirli sistem, daha iyi destek sağlamak amacıyla ek bir silindir ekler ve bu da onu ağır hizmet uygulamaları için ideal hale getirir.
Bu yöntem özellikle borular, gaz tüpleri, tanklar, basınçlı kaplar ve boru üretimi gibi silindirik veya konik şekillerin üretiminde kullanılır.
Wipe Bending
Silme büküm (veya kenar büküm), bir silme kalıbı ve bir zımba kullanır. Sac, bükülecek bölümü ortaya çıkaracak şekilde kalıp ile baskı plakası arasında sıkılır. Ardından zımba aşağı doğru hareket ederek malzemeyi kalıp kenarı üzerinden siler ve istenen açıyı oluşturur. Bu yöntem, küçük flanşlar için pres kıvırmanın iyi bir alternatifidir.
Bu teknik, üretkenliği artırmak için çoklu kenarların aynı anda oluşturulmasına olanak tanır. Ayrıca büküm bölgesinde yüzey çatlaması riskini en aza indirir.
Döner Büküm
Döner büküm, genellikle 1° ile 180° arasında değişen eğriliklere sahip boru ve tüplerin bükülmesinde kullanılır, ancak sac metal için de uygulanabilir. Bu işlem üç ana bileşenden oluşur: büküm kalıbı, sıkma kalıbı ve basınç kalıbı. Büküm ve sıkma kalıpları iş parçasını sabitlerken, basınç kalıbı serbest uçtan büküm referans noktasına doğru teğetsel kuvvet uygular. Dönen kalıplar, hassas büküm açısı ve yarıçap kontrolü için ayarlanabilir. Boruların bükülmesi sırasında çökmemesini önlemek amacıyla genellikle içlerine bir mandrel yerleştirilir, ancak düz sac metal parçalar için gerekli değildir.
Bu şekillendirme yöntemi, düz sac levhalarda büküm oluşturmak için uygundur ve boru ile tüp imalatında yaygın olarak kullanılır.
Döner büküm, ±0,5° gibi dar toleranslara izin vererek mükemmel kontrol sağlar. Gerekli tonaj diğer yöntemlere göre %50 ila %80 daha düşük olduğundan, çatlama gibi yüzey hatalarının riski önemli ölçüde azalır.
